Niet leuk maar noodzakelijk

Door: Jan Sluiter (redactie Roost)

In Buitenhof van 20 maart vroeg journalist Pieter Jan Hagens aan Lodewijk Asscher of het verstandig was om met de VVD te gaan regeren. Asscher reageerde door te zeggen: “Het was geen luxe keuze……het was niet leuk….maar wel nodig.”
Nederland bevond zich in 2012- in een diepe internationale financieel economische crisis, die uiteindelijk ongeveer 8 jaar zou duren. En nog is er onzekerheid. De uitkomst van de verkiezingen in 2012 was dat er twee grote partijen waren ontstaan die samen een ruime meerderheid vormden. De PvdA had kunnen kiezen voor een vrijwel uitzichtloze – een andere coalitie was vrijwel onmogelijk – langslepende formatie. Dat hebben beide partijen niet gedaan. VVD en PvdA hebben hun verantwoordelijkheid genomen en hebben dit tegen alle verwachtingen en voorspellingen in waargemaakt en volgehouden.
Beide partijen waren gemotiveerd om eigen doelstellingen te realiseren maar vooral ook om het land er weer boven op te helpen. Dat laatste is gelukt. Noodzakelijke maar pijnlijke hervormingen en bezuinigingen zijn gerealiseerd. Nederland groeit weer en dat is de absolute voorwaarde om noodzakelijk (sociaal en activerend) beleid te kunnen financieren.
Maar we hebben ook gezien hoe moeizaam dit is gegaan, vooral omdat de coalitie afhankelijk is van oppositiepartijen, die – ook al zijn ze het op hoofdlijnen eens met het beleid – het de regering effectief heel moeilijk hebben gemaakt. Het mocht geen zegetocht worden van het kabinet. En dat is het ook niet geworden, voor een belangrijk deel door opportunistisch en populistisch oppositie gedrag maar ook door zelf soms niet goed te opereren (Plasterk, Teeven, Weekers, Opstelten, Mansveld).
Maar het tering naar nering zetten heeft- ondanks dat door de PvdA inbreng maatregelen zijn verzacht en kwetsbare groepen zoveel mogelijk zijn ontzien – natuurlijk veel pijn gedaan. De werkeloosheid nam toe, het inkomen werd minder en er werd een groter beroep gedaan op de burgers zelf. Ook de pensioenen kwamen/komen, als gevolg van de internationale financiële crisis onder druk te staan. Kortom, onzekerheid.
Daarnaast nam in de afgelopen jaren ook de algemene onzekerheid toe door de toegenomen spanningen tussen Europa en Rusland als gevolg van de opstand in Oekraïne, het oorlogsgeweld in het Midden Oosten en het optreden van de fundamentalistische radicale islam. Er ontstonden enorme vluchtelingenstromen richting Europa .
Bij grote onzekerheid regeert de angst, staat het verstand stil en trekken mensen zich terug in eigen kring. Zorg dat je houdt wat je hebt.
Kortom er zijn op dit moment vele factoren die van invloed zijn op hoe men een regering beoordeelt. Veel zaken zijn niet snel te beïnvloeden.
Terugkijkend is het m.i. vooral van belang om de vraag te beantwoorden of de PvdA in voldoende mate sociaal democratische doelstellingen heeft kunnen realiseren. Dat is behoorlijk concreet en nauwkeurig vast te stellen. De beoordeling in welke mate dat
voldoende wordt bevonden blijft natuurlijk altijd een persoonlijke beoordeling.
Wat ik betreur is dat partij en fractie zich zodanig hebben vastgebeten in dit kabinet dat in onvoldoende mate sociaal democratisch doelstellingen – die eigen zijn aan de partij, waaraan de partij zijn identiteit ontleent en die beslist niet gerealiseerd kunnen worden binnen de huidige coalitie – krachtig zijn verwoord. Het gaat hierbij om doelstellingen inzake milieu, duurzaamheid, inkomensongelijkheid, oneigenlijke beloningen, de kloof tussen rijk en arm, zorg voor kwetsbare groepen. Dat zou alsnog krachtig opgepakt moeten worden.